Kış aylarının gelmesiyle birlikte tarım sektöründe en çok endişe yaratan durumlardan biri zirai don olayıdır. Tarımda yaşanan bu olumsuzluk, hem çiftçilerin gelirini etkiler hem de ülke ekonomisine zarar verir. 2023 yılı itibarıyla, Türkiye'deki çeşitli illerde meydana gelen zirai don olayları, devletin çiftçilerine vereceği destek paketlerini gündeme getirdi. Peki, bu destekler ne kadar ve kimlere verilecek? İşte detaylar!
Zirai don, özellikle tarım ürünlerinin olgunlaşma dönemlerinde meydana gelen soğuk hava nedeniyle bitkilerin zarar görmesine neden olan bir doğa olayıdır. Bitkiler, soğuk havaya maruz kaldıkları zaman hücre içindeki su, donmuş hale gelerek bitki dokusuna zarar verir. Bu durum, özellikle sıcak iklim Avrupa'sında ve Akdeniz iklimine sahip bölgelerde, patates, üzüm, narenciye gibi ürünlerde büyük kayıplara yol açabilir. Türkiye, coğrafi konumuyla farklı iklim tiplerini barındırdığı için, bu tür olumsuz hava olaylarına sıkça maruz kalmaktadır. Zirai donun ne kadar ciddi sonuçlar doğurabileceği, çiftçilerin bu verimlilik kaybı nedeniyle zarar görmeleriyle de sonuçlanabilir.
Devlet, çiftçileri bu zor dönemde desteklemek adına çeşitli yardım programları hazırlamaktadır. 2023 yılı için belirlenen zirai don desteği, dondan etkilenmiş olan tarımsal üreticilere yönelik olarak hazırlanmıştır. Hükümet, bu mağduriyeti önlemek amacıyla, zarar gören çiftçilere nakit destek sağlamayı planlamaktadır. Çiftçilerin, ziraat odaları ve tarım müdürlükleri aracılığıyla başvuruda bulunmaları gerekmektedir. Desteği alabilmek için, mağduriyetin belgelendirilmesi ve gerekli yapılandırmanın yapılmış olması nitelikli şartlardan biri olarak karşımıza çıkıyor.
2023 yılında, zirai don yaşanan illerde hükümetin belirlediği destek miktarları ise il bazında değişiklik göstermektedir. Dolayısıyla, destek miktarları hakkında açıklama yapılmadan önce zararın boyutunun belirlenmesi oldukça önem taşımaktadır. Resmi kaynaklardan yapılan açıklamalara göre, destek miktarları, özellikle ürün kaybının yüzde 30'un üzerinde olması durumunda artış göstermektedir. Çiftçilerin, dondan etkilenmiş tarımsal ürünlerine ilişkin belgeleri toplaması ve bu belgeleri ilgili kurumlara sunması durumu oldukça kritik bir aşamadır.
Zirai don desteği kapsamında yalnızca tarımsal ürünler değil; aynı zamanda hayvancılık sektörüne yönelik de desteklerin verileceği belirtilmektedir. Çiftçilerin, bu süreçte herhangi bir yerel ya da ulusal örgüt ile iletişimde kalarak destek süreçlerini takip etmeleri önerilmektedir. Hem küçük çaplı işletmeler hem de büyük çaplı tarım işletmeleri, bu tür desteklerden faydalanarak hayatlarını sürdürmeyi hedeflemektedir.
2023 yılı içerisinde zirai don olaylarının yoğun olarak yaşandığı iller konusunda yapılan tespitler, çiftçilerin hangi bölgelerde mağdur olduklarını anlamalarına yardımcı olmaktadır. Özellikle İç Anadolu, Doğu Anadolu ve Karadeniz bölgelerinde meydana gelen zirai don olayları, çiftçiler için büyük tehdit oluşturmuştur. Bu iller arasında; Konya, Kayseri, Sivas, Trabzon ve Rize gibi yerler öne çıkmaktadır. Çiftçiler, bu illerde ürün kaybı yaşadıkları takdirde, aynı zamanda destekleme programında da öncelikli bir sıralamaya tabi olacaktı. Şu an için belirli bir rakam üzerinde tartışmalar devam etmekte olup, ilgili bakanlığı tarafından açılacak olan uygulama çalışmaları ile beraber daha net bir bilgi sunulması beklenmektedir.
Sonuç olarak, zirai don desteği, tarım sektöründe önemli bir konuma sahip olan çiftçiler için büyük bir fırsat sunmaktadır. Her ne kadar ortaya çıkardığı zararlar çiftçiler için zorlayıcı olsa da, devletin alacağı bu tür önlemler, çiftçilerin bu olayı minimize etmesine ve zararlarını bir nebze de olsa gidermelerine yardımcı olacaktır. Çiftçilerin bu süreçte dikkatli olması ve gereken belgeleri tamamlaması, ilerleyen dönemlerde elde edecekleri destek miktarlarını doğrudan etkileyecektir. İzleyen günlerde resmi açıklamaların yapılmasıyla birlikte, destek miktarları ve detayları netleşecektir fakat şimdilik çiftçilerin, kendi bölgelerindeki durumları iyi analiz etmeleri ve gereken adımları atmaları büyük önem taşımaktadır.
